GRUPY POKARMÓW I ICH ZNACZENIE W ODŻYWIANIU
Podział pokarmów na grupy ułatwia w dużej mierze ocenę wartości odżywczej różnych środków chemicznych. Uwzględniając podobieństwo składu chemicznego rozróżniamy następujące grupy produktów:
Mleko i przetwory mleczne — są źródłem wapnia, wysoko-wartościowego białka i witamin ze śladami witaminy C (1,8 mg/ /100 cm3)
Mięso, ryby, drób, jaja — dostarczają pełnowartościowego białka
Produkty roślinne bogate w karoteny, a więc morele, maliny, sałata, marchew, dynia, szczypior, jarmuż, szpinak
Owoce i warzywa, będące źródłem witaminy C, np. kapusta, pomidory, cytryny, owoce dzikiej róży
Pozostałe owoce i warzywa zawierające niewielkie ilości różnych witamin i składników mineralnych
Tłuszcze-bogate w witaminę A i D, a więc masło, witami-nizowana margaryna, masło roślinne
Przetwory zbożowe i strączkowe zawierające cukry, białko, witaminy grupy B, błonnik i składniki mineralne
8. Cukier i słodycze — wysokokaloryczne o dużej zawartości
cukrów
9. Produkty wysokokaloryczne o dużej zawartości tłuszczu, do-
starczające energii, a więc tłuszcze roślinne i zwierzęce, np. oleje,
smalec, słonina
10. Używki i przyprawy — produkty posiadające ograniczone
wartości odżywcze i duże wartości smakowe (mają wpływ na wy-
dzielanie soków trawiennych).
Poznanie roli, jaką spełnia pożywienie w organizmie człowieka, staje się możliwe dzięki biochemii, badającej skomplikowane procesy, nazywane przemianą materii. Znając charakter tych przemian, możemy określić ich wielkość, wyrażając ją w kaloriach na
1 godzinę i na 1 kg ciężaru ciała. Wielkość przemiany materii zależy od różnych czynników, a więc od ciężaru ciała, wzrostu, wieku, płci, klimatu, ilości i jakości spożytego pokarmu, rodzaju, charakteru i ilości wykonywanej pracy itp. Znając zapotrzebowanie kaloryczne organizmu i wartość kaloryczną pokarmu możemy stwierdzić, czy organizm otrzymuje dostateczną ilość kalorii.
Pokrycie zapotrzebowania kalorycznego nie wystarczy jednak do prawidłowego funkcjonowania organizmu, gdyż musi on także otrzymać w pokarmach w odpowiednich ilościach i proporcjach różne niezbędne składniki, a więc białka, tłuszcze, węglowodany, witaminy i składniki mineralne. Żadna jednak z grup produktów nie zawiera wszystkich niezbędnych dla organizmu składników. Zastępowanie produktów w obrębie jednej grupy nie zmieni ich wartości odżywczych. Nie można również zastąpić mięsa produktem mącznym albo owoców słodyczami.
Urozmaicenie pożywienia nie polega zatem na spożywaniu kilku potraw z tej samej grupy, np. mięsa i ryb przy braku warzyw, gdyż, prawidłowy zestaw pokarmów powinien obejmować różne produkty. Im bardziej urozmaicone pożywienie dostarczamy organizmowi, tym lepiej zaspokajamy jego potrzeby. Pożywienie jednostronne, składające się tylko z niektórych produktów, powodują niedobory koniecznych dla organizmu składników, co może przyczynić się do powstawania dolegliwości chorobowych".