OCENA TKANIN
TkanHny oceniamy organoleptycznie i instrumentalnie. Ocena organoleptyczna nie jest w tym wypadku oceną pełną, dotyczy ona przede wszystkim wyglądu tkaniny, jej barwy, połysku, ma-towości, gładkości, miękkości, lekkości itp. Nie są to jednak wszystkie cechy świadczące o jakości tkaniny. O wartości użytkowej tkaniny świadczą takie cechy, jak wytrzymałość na rozrywanie, wypychanie, sprężystość, odporność na tarcie, wybarwienie, kurcz-liwość, porowatość, przewiewność, higroskopijność, przewodność cieplna, czyli te cechy, które stanowią o tzw. nośności tkaniny. Tych cech tkanin nie możną ocenić organoleptycznie.
Pewnych informacji o tkaninie dostarczają kolorowe krajki oraz przywieszki przy tkaninach, zwane popularnie metkami. Na metce zakład produkcyjny umieszcza następujące dane, np.:
Oznacz, klasyfik. (1927-335 + 434-1503)
Nr sztuki 1950
Nr deseniu 20/68/20
Długość tkn. wykon, m 16,5
Szer. tkn. w cm 144
Ciężar m tkn. w g 336
Nr dokum. normal. 20.7.65 -K3J- Gat. I
Cena za 1 m 454 zl Z treści tej metki dowiadujemy się, że jest to tkanina wełniana, odzieżowa, ubraniowa, zawierająca 60% wełny oraz włókna celulozowe, otrzymana z przędzy wełnianej zgrzebnej, barwionej w surowcu, bez specjalnego wykończenia, oznaczona kolejnym numerem 503. Tkanina opuściła zakład jako sztuka 1950, jej deseń oznaczono trójliczbowym symbolem: liczba pierwsza (20) oznacza numer przedsiębiorstwa projektującego wzór, druga (68) — deseń, trzecia (20) — koloryzację. Następnie dowiadujemy się, jaka jest długość, szerokość, ciężar tkaniny oraz data wystawienia dokumentu, na podstawie którego tkaninę wyprodukowano. Przez kontrolera jakości, oznaczo-
— Nie prać
Nie można prać w temp wyższej od określanej np. 40°
nego symbolem 3, tkanina została zakwalifikowana do gatunku 1, cenę jej ustalono na 454 zł za 1 m.
Nie chlorować
Nie czyścić chemicznie
Pewne wiadomości o tkaninie oraz sposobie jej użytkowania podają znaki ostrzegawcze umieszczone na metkach.
— Można czyścić tylko benzyną
Znaki ostrzegawcze, które — zgodnie z normą PN-65/ /P-04608 — powinny być stosowane dla tkanin, przedstawiono na rys. 110.
Nożna czyścić tytko benzyną lub czterochloroetylenem
— Nie prasomć
Błędy tkanin powstają w czasie tkania i wykończania. Do błędów najczęściej spotykanych należą:
_ Można prasować w temp nie wyższej od określonej, np 100°C
blizny powstałe przez zrywy lub błędne przewleczenie osnowy,
zrywy i zgrubienia wątkowe,
rozrzedzenia i zgęszczenia tkaniny,
zniekształcenia wzoru,
dziury, plamy, pasy, zdwojenie lub rozbieżność rysunku,
skosy, tzn. że rysunek nie zgadza się z linią wątku,
niedobarwienie, czyli barwnik nie dotarł do środka tkaniny. Niektóre z tych błędów w sposób widoczny obniżają wartość
użytkową tkaniny lub ograniczają jej użycie, np. dziury (rys. 111). Błędy takie nazwano błędami zasadniczymi, inne błędami nieza-sadniczymi. Wszystkie błędy zasadnicze powinny być oznaczone czerwoną nitką na brzegu tkaniny.