PROCES GARBOWANIA
Przemysł garbarski stosuje różne technologie garbowania skór. Wybór odpowiedniej technologii zależy od rodzaju użytego garbnika, od rodzaju i przeznaczenia skóry. Inaczej garbuje się skóry przeznaczone na wierzchy obuwia, inaczej na spody, jeszcze inaczej na galanterię skórzaną. We wszystkich sposobach garbowania wyróżniamy pewne czynności wspólne. Cały proces garbowania dzielimy na trzy etapy: operację warsztatu mokrego, garbowanie właściwe i wykończenie skór.
Operacje warsztatu mokrego obejmują moczenie skór solonych w wodzie, wapnowanie, odwłosienie, mizdrowanie, dwojenie, odwapnianie. Celem moczenia jest oczyszczenie skóry oraz jej spęcznienie. Następną czynnością jest wapnowanie skór w dołach lub bębnach obrotowych wypełnionych wodorotlenkiem wapniowym i siarczkiem sodowym. Celem wapnowania jest rozluźnienie obsady, włosa i rozluźnienie tkanek skórnych. Ułatwia to bardzo mechaniczne usuwanie owłosienia. Skórę odwłosioną poddaje się mizdrowaniu, czyli oddzieleniu zbędnych tkanek podskórnych. Grube skóry po procesie mizdrowania dwoi się i otrzymuje w ten sposób dwie skóry, tzw. dwoinę licową i dwoinę miz-drową. Dwoinę nazywamy także szpaltem. Ostatnią czynnością warsztatu mokrego jest odwapnianie skór. W tym celu golizny (skóry odwłosione) płucze się w słabych roztworach kwaśnych.
Garbowanie właściwe polega na zanurzeniu skóry w roztworze garbnika, zwanym brzeczką. Brzeczka znajduje się w kilku lub kilkunastu basenach. Stopień stężenia garbników w brzeczce jest różny. Najpierw skórę moczy się w brzeczce o najmniejszym stężeniu garbnika, następnie w brzeczkach o większym stężeniu. Celem tego stopniowego garbowania jest umożliwienie dotarcia garbnika do wszystkich tkanek wewnątrz skóry. Moczenie skóry od razu w brzeczce o silnym stężeniu garbnika spowodowałoby wygarbowanie tylko powierzchni skóry, wnętrze zaś pozostałoby surowe.
Garbowanie skór przez moczenie w brzeczkach trwa długo. Garbowanie roślinne trwa ok. 30 dni. Obecnie coraz częściej stosuje się w garbowaniu bębny obrotowe, gdzie zanurzona w brzeczce skóra garbuje się zaledwie kilka dni. Garbowanie chromowe,
glinowe i syntetyczne za pomocą bębnów obrotowych trwa od kilku do kilkunastu godzin. Garbowanie tłuszczowe dokonuje się wyłącznie w bębnach obrotowych i trwa ok. 3 godzin.
Współczesne garbarstwo stosuje najczęściej garbowanie kombinowane. Brzeczkę do takiego garbowania przygotowuje się z różnych garbników. Najczęściej łączy się ekstrakty garbników roślinnych z solami chromowymi i rotaninami. Celem garbowania kombinowanego jest wydatne skrócenie procesu garbowania i otrzymanie skór o pożądanych właściwościach. Aby otrzymać np. skóry podeszwowe, a więc skóry nie przepuszczające wody — należy zwiększyć w brzeczce zawartość ekstraktu garbnika roślinnego; przy garbowaniu skóry na wierzchy drogiego obuwia zwiększa się w brzeczce zawartość soli chromowych, natomiast aby otrzymać skóry o jasnych kolorach, dodaje się rotaniny garbującej na biało. Nawet we współczesnym garbowaniu skór zamszowych używa się, poza tłuszczem, roztworu formaliny i rotanin.
Wykończanie skór obejmuje płukanie, natłuszczanie, barwienie, apreturowanie, nabłyszczanie, tworzenie sztucznego lica i lakierowanie skór.
Skóra po wyjęciu z brzeczki garbującej jest starannie płukana w wodzie w basenach lub bębnach obrotowych. Skóry, które mają być malowane na jasne kolory, po płukaniu poddaje się tzw. wybielaniu przez użycie roztworów potasowych, siarkowych lub sodowych, jeśli nie były wygarbowane na kolor jasny.
Następnie skóry natłuszcza się łojem, tranem, woskami, lanoliną lub olejami roślinnymi. Natłuszczania dokonuje się ręcznie, przez wcieranie tłuszczu w skórę lub przez zanurzenie wysuszonej skóry w ciepłym tłuszczu.
Skóry barwi się przez wcieranie w skórę wodnego roztworu barwnika lub przez zanurzanie skóry w roztworze barwnika. Stosuje się najczęściej barwniki syntetyczne. Następnie skórę suszy się i przez natryskiwanie pokrywa od strony lica farbami kryjącymi. Jako farb kryjących używa się obecnie farb nitrocelulozowych, odpornych na działanie wody. Niewielka ilość skór jest lakierowana lakierami olejowymi lub,nitrocelulozowymi.
Apreturowanie skór polega na nasyceniu skór żywicami i woskami rozpuszczonymi w alkoholu. Celem apreturowania jest dodatkowe uodpornienie skóry na działanie atmosferyczne. Apretura umożliwia nadanie skórze połysku w czasie nabłyszczania. Na-błyszczaniem nazywa się gładzenie powierzchni skóry wypolerowanym wałkiem.
Każdy rodzaj skóry wyróżnia się charakterystycznym rysunkiem lica. Inne lico ma skóra bydlęca, inne skóra kozia lub świńska. Czasami jednak zmienia się wygląd skóry usuwając naturalne lico, otrzymuje się wówczas skóry o powierzchni meszkowatej, bądź nakleja lico ze skóry szlachetniejszej na skórę mniej szlachetną. Niekiedy wytłacza się na skórze sztuczne lico. Do wytłaczania sztucznego lica, zwanego popularnie groszkowaniem, używa się hydraulicznych deseniarek.
Skóry przeznaczone na spody są walcowane w walcarkach pod ciśnieniem ok. 30 tys. at (3 GPa). Celem walcowania jest jak największe zagęszczenie skóry.
Po zakończeniu obróbki skóry mierzy się ją i znakuje. Powierzchnię skór miękkich i twardych wyraża się w dm i cm kwadratowych, skóry twarde również się waży. Oznakowanie obejmuje ponadto nazwę producenta oraz nazwę gotowej skóry.